Hoogbegaafde kinderen houden van top-down, dat betekent: eerst het grote plaatje laten zien, om daarna de stapjes ernaartoe weer te geven. En dan stap voor stap, in het eigen tempo (wat best snel kan zijn), naar het einddoel.
Zo kunnen we ook naar goed onderwijs voor hoogbegaafde kinderen kijken: wat is het grotere plaatje (waar zouden we over 3 jaar willen staan), en wat wordt dan dit schooljaar onze eerste stap. Een eerste indruk van waar je over drie jaar zou kunnen staan, kun je krijgen door bijvoorbeeld de test te downloaden en hierop een plan te maken voor de toekomst. (Je downloadt de test via www.doumee.nl/checklist.)
Bij alle scholen waar ik mee werk, kijken we op deze manier naar het onderwijs. In drie stappen: waar sta je nu, waar sta je over 3 jaar, waar sta je over een jaar. En bij die laatste stap kiezen we ook altijd een punt waar we snel winst op kunnen halen, zodat de meer- en hoogbegaafde kinderen nog dit schooljaar profijt kunnen hebben van de verbeteringen. En zo gaan we vaak van grove verbeteringen, naar uiteindelijk finetunen en passend maken bij de specifieke situatie op de school.
Dit schooljaar is er nog genoeg tijd om al eerste stappen te zetten. En hiervoor wil ik graag 5 tips geven. Een paar praktische voor nu en een paar die wat langere adem vragen, maar die wel al dit jaar ingezet kunnen worden:
Tip 1 Maak iemand in de school verantwoordelijk voor hoogbegaafdheid in de school. In veel scholen is dit ‘automatisch’ de IB-er, maar die heeft vaak al zoveel meer zorg op zijn/haar bordje liggen, dat de verdieping in dit onderwerp vaak in de knoei komt. Wellicht is er iemand anders die hier de kartrekker in zou willen worden?
Tip 2 Zorg nog dit schooljaar voor een (eerste) moment van kennisdelen: op een studiedag, of op een teamvergadering. En begin echt bij de basis, zodat ieder teamlid de basis van onderwijs aan hoogbegaafde kinderen weer op het netvlies heeft. Hier kun je volgend jaar op verder bouwen (zie ook blog van 24 november).
Tip 3 Abonneer je op een tijdschrift over hoogbegaafdheid. Bijvoorbeeld Talent of Gifted@248 en zorg dat dit op de teamtafel ligt. Hiermee komt er een aantal keren per jaar veel kennis en inspiratie de school in.
Tip 4 Signaleren van leerlingen begint bij de start op school. Hoe staat het met jullie intakeformulier? Halen jullie hier genoeg uit, om eventueel al voorbereid te zijn op een kind met een ontwikkelingsvoorsprong? Onderpresteren kan al binnen een paar weken, dus sneller zicht krijgen op een ontwikkelingsvoorsprong is cruciaal. Er zijn meerdere voorbeelden van intakeformulieren die hier rekening mee houden. Kijk bijvoorbeeld eens op: https://talentstimuleren.nl/thema/stimulerend-signaleren/hulpmiddel/4548-intakevragenlijst-kleuters.
Tip 5 Op de meeste scholen is er weinig lijn in het verrijkingswerk dat gedaan kan worden. De vraag: ‘En nu dan?’, krijg ik regelmatig nadat een kind gesignaleerd of misschien wel officieel getest is. En dan blijkt dat er best her en der wel wat materiaal aanwezig is, wat soms ingezet wordt. Voor rekenen ligt er vaak meer dan voor andere vakken, maar zelfs daarmee gebeurt er vaak in de ene groep meer dan in de andere. Leg eens al je verrijkingmaterialen op een rij (voor rekenen, taal, programmeren, techniek, etc.). Is hier een lijn in te maken? Zodat er in elke groep minimaal iets aanwezig is? Goed verrijkingsmateriaal voldoet aan een aantal eisen, maar dat komt later. Kijk eerst dit jaar maar eens wat er allemaal aanwezig is, en hoe dit ingezet kan worden.
De belangrijkste boodschap: Maak stappen, finetunen komt later!